خارش بدن وضعیتی آزاردهنده و اغلب رایج است که میتواند دلایل زیادی داشته باشد. برای استفاده از مؤثرترین و بهترین دارو برای خارش بدن، در مرحله اول باید دلیل ایجاد آن را به طور دقیق شناسایی کرده و سپس از طریق پزشک، اقدام به درمان کنیم. بدون دانستن علت زمینهای این مشکل، ممکن است به درمانها یا روشهای ناکارآمدی متوسل شویم که نه تنها مشکل اصلی را برطرف نمیکنند، بلکه باعث تشدید خارش نیز میشوند. علاوه بر این، برخی از علل خارش بدن ممکن است نشان دهنده بیماریهای زمینهای جدیتری مانند آلرژی، عفونتهای پوستی یا اختلالات خود ایمنی باشند؛ بنابراین اگر خارش شدید یا مداوم بدن را تجربه میکنید، تا انتها با ما همراه باشید تا به بررسی دلایل و همچنین بهترین روشهای درمانی آن بپردازیم.
رایجترین دلایل خارش بدن
خارش بدن در هر وضعیت و شدتی که باشد، دلایل زیادی دارد که برخی از آنها مربوط به حساسیت و آلرژی و برخی دیگر، مربوط به بیماریهای زمینهای و حتی عوامل روانی میشوند. محرکهای رایج مانند نیش حشرات، گرده گلها، موی حیوانات یا واکنشهای آلرژیک به مواد استفاده شده در بعضی لباسها میتوانند باعث ایجاد احساس خارش در پوست شوند. این عوامل خارجی معمولاً منجر به ناراحتی و تحریک موقت پوست خواهند شد و پس از مدتی از بین خواهند رفت. عوامل روانی مانند استرس، اضطراب یا افسردگی نیز میتوانند عوارضی مانند خارش بدن را در پی داشته باشند. ارتباط ذهن و پوست نقش مهمی در واکنش بدن به پریشانی عاطفی دارد و میتواند باعث ایجاد احساس خارش شود.
علاوه بر این موارد، مصرف برخی داروها مانند مورفین و کدئین، داروهای شیمی درمانی، داروهای ضد تشنج و ضد افسردگی و همچنین داروهایی که باعث ترشح هیستامین در بدن میشوند نیز میتواند عوارض جانبی مانند خارش یا بثورات پوستی ایجاد کند. برای جلوگیری از بروز چنین عوارضی توصیه میکنیم در صورت بروز خارش مداوم پس از مصرف داروی جدید، با یک پزشک متخصص مشورت کنید. در لیست زیر میتوانید تمامی دلایلی که باعث احساس خارش بدن میشوند را به طور خلاصه مشاهده نمایید.
- آلرژیهای فصلی
- بیماریهای پوستی مانند اگزما، کهیر، زگیل پوستی، خشکی پوست و…
- سرماخوردگی
- حساسیتهای دارویی
- بارداری
- انگلهای خارجی مانند گال، شپش و…
- نیش حشرات
- تماس با مواد شیمیایی و محرک
- مشکلات کبد
- عفونت پوستی
بهترین دارو برای خارش بدن
تشخیص داروی مناسب برای خارش بدن باید با توجه به وضعیت بیمار و شرایط بدنی او صورت گیرد. مؤثرترین داروها در این زمینه معمولاً شامل آنتی هیستامینها، داروهای کورتیکواستروئیدی، پمادهای ضد خارش و لوسیونهای تخصصی، کرمهای مرطوب کننده و همچنین داروهای گیاهی و طبیعی میشوند که در ادامه به طور کامل به بررسی هر یک میپردازیم.
آنتی هیستامینهای موثر در درمان خارش پوست
درمان خارش بدن با آنتی هیستامینها، موضوعی مورد بحث و تخصصی است که مطالعات زیادی روی آن انجام شده است. برخی تحقیقات انجام شده در این زمینه نشان میدهد که آنتی هیستامینها میتوانند با مسدود کردن عملکرد هیستامین، خارش بدن و علائمی مانند آبریزش بینی، عطسه و… را به طور موقت تسکین دهند. از سوی دیگر، برخی از کارشناسان استدلال میکنند که آنتی هیستامینها ممکن است با سرکوب پاسخ ایمنی، مانع از روند بهبود طبیعی بدن شوند. این متخصصان معتقدند که مصرف خودسرانه آنتی هیستامین میتواند مدت زمان خارش را طولانی کند و بهبودی کلی را به تأخیر بیندازد. در ادامه چند مورد از آنتی هیستامینهای مؤثر برای درمان خارش بدن معرفی شدهاند که تنها باید با تجویز و مشورت پزشک متخصص مصرف شوند.
هیدروکسی زین
هیدروکسی زین به دلیل اثربخشی بالا در کاهش خارش ناشی از آلرژیها یا بیماریهای پوستی مانند اگزما، به عنوان بهترین دارو برای خارش بدن شناخته میشود. این دارو در صورت مصرف منظم و یک بار در روز، با مسدود کردن عملکرد هیستامین در بدن میتواند خارش مداوم را به طور کامل درمان کند. هیدروکسی زین همچنین دارای اثرات آرام بخش نیز هست و برای بیمارانی که به دلیل خارش با اختلالات خواب دست و پنجه نرم میکنند مفید خواهد بود.
دیفنهیدرامین
دیفنهیدرامین یکی دیگر از آنتی هیستامینهای پرمصرف است که میتواند خارش بدن را تسکین دهد. این دارو با مسدود کردن گیرندههای هیستامین در بدن، التهاب و خارش را به شکلی جدی کاهش میدهد. یکی از مزایای اصلی دیفنهیدرامین به عنوان بهترین دارو برای خارش بدن، اثر فوقالعاده سریع آن است. این آنتی هیستامین قوی و نسل اول معمولاً برای استفادههای کوتاه مدت تجویز میشود و برای افرادی که نیاز به درمان فوری دارند مناسب است.
سیتریزین
مطالعات مختلفی نشان داده است که ستیریزین به عنوان یک آنتی هیستامین نسل دوم، تأثیر زیادی در کاهش خارش ناشی از بیماریهای پوستی مختلف مانند اگزما، کهیر و واکنشهای آلرژیک دارد. سیتریزین جزو داروهای کم عارضه نیز شناخته میشود و در صورت مصرف منظم یک بار در روز، کمترین عوارض جانبی را به همراه خواهد داشت.
فکسوفنادین
فکسوفنادین یکی دیگر از آنتی هیستامینهای نسل دوم است که میتواند به عنوان بهترین دارو برای خارش بدن مصرف شود. این دارو علاوه بر اثرات آرام بخش خود، عملکرد بسیار سریعی در اتصال به گیرندههای هیستامین دارد و با ایجاد کمترین عوارض میتواند خارش و سایر علائم آلرژی را کاهش دهد.
لوراتادین
لوراتادین از آنتی هیستامینهای مؤثر برای درمان خارش بدن است که برخلاف موارد دیگر، کمترین اثرات خواب آلودگی را به همراه دارد. این آنتی هیستامین نسل دوم برای درمان خارش ناشی از بیماریهای مزمن میتواند گزینهای مؤثر باشد و مصرف آن در بارداری نیز محدودیتی ندارد.
کلرفنیرامین
کلرفنیرامین یکی از پرمصرفترین داروهای ضد حساسیت است که با مهار هیستامین، به کاهش خارش کمک میکند و برای کسانی که از بیماریهای پوستی مانند اگزما، کهیر یا نیش حشرات رنج میبرند، تجویز میشود. کلرفنیرامین در اشکال مختلف از جمله قرص، کپسول و شربت موجود است که تجویز آن را برای بیماران در هر سنی آسان میکند. این دارو عوارض جانبی بسیار کمی دارد؛ اگرچه ممکن است در برخی افراد خواب آلودگی و احساس گیجی ایجاد کند.
ترکیبات کورتیکواستروئیدی، بهترین دارو برای خارش بدن
کورتیکواستروئیدها جزو داروهای مصنوعی محسوب میشوند که اثرات هورمونهای تولید شده توسط غدد فوق کلیوی را تقلید میکنند. این داروها معمولاً برای کاهش التهاب و سرکوب سیستم ایمنی در شرایطی مانند آسم، آرتریت و اختلالات پوستی استفاده میشوند. درحالی که یکی از نقشهای کلیدی کورتیکواستروئیدها، کاهش و درمان خارش در شرایط مختلف پوستی است؛ مصرف خودسرانه آنها میتواند با عوارض جدی مانند نازک شدن پوست، کبودی، تغییر رنگ پوست، آکنه و افزایش رشد مو همراه باشد. علاوه بر این، داروهای کورتیکواستروئیدی در صورت استفاده در دوزهای بالا یا برای مدت زمان طولانی میتوانند اثرات سیستمیک مانند افزایش وزن، فشار خون بالا، دیابت و پوکی استخوان داشته باشند. بهترین راه برای جلوگیری از این عوارض، مشورت با پزشک متخصص است.
هیدروکورتیزون
هیدروکورتیزون جزو کورتیکواستروئیدهای کم قدرت و بهترین دارو برای خارش بدن محسوب میشود که با کاهش التهاب و سرکوب پاسخ ایمنی عمل میکند. این دارو در اشکال مختلفی مانند کرم، پماد و لوسیون موجود است و میتواند به صورت موضعی، در نواحی نازک و آسیب دیده پوست استفاده شود.
تریامسینولون
در موارد شدیدتر خارش و التهابات پوستی، معمولاً داروهای کورتیکواستروئیدی قویتر مانند تریامسینولون تجویز میشود. تریامسینولون علیرغم اثربخشی بالا در تسکین خارش، به دلیل ایجاد عوارض جانبی احتمالی مانند نازک شدن پوست، تغییر رنگ و افزایش خطر عفونت، تنها با تجویز پزشک و در دوز تعیین شده باید مصرف شود.
کلوبتازول
کلوبتازول که به عنوان مؤثرترین و بهترین دارو برای خارش بدن شناخته میشود، یکی از قویترین کورتیکواستروئیدهای موجود در نظر گرفته میشود و اغلب برای موارد شدید مانند خارش ناشی از اگزما، پسوریازیس یا واکنشهای آلرژیک تجویز میشود. این دارو اثرات سریع و طولانی مدتی روی بدن دارد و به طور کامل میتواند خارش و سایر علائم آلرژیک را درمان کند؛ با این حال برای جلوگیری از عوارض احتمالی، حتماً باید تحت نظر پزشک مصرف شود.
پمادها و لوسیونهای تخصصی برای کاهش خارش پوست
از دیگر روشهای مؤثر برای درمان خارش بدن، استفاده از لوسیونهای تخصصی مانند هیدروکورتیزون یا ترکیباتی نظیر منتول، کافور و پراموکسین است. این پمادها روی نواحی آسیب دیده پوست استفاده میشوند و با تسکین پایانههای عصبی و همچنین کاهش پاسخ التهابی بدن، باعث درمان فوری خارش خواهند شد. لوسیونها و پمادهایی که جزو بهترین دارو برای خارش بدن در نظر گرفته میشوند، معمولاً عوارض بسیار پایینی دارند و در صورت استفاده مطابق دستورالعمل پزشک، برای تمامی افراد قابل استفاده هستند.
الوکون
پماد الوکون یا مومتازون، یک کورتیکواستروئید موضعی است که معمولاً برای درمان خارش شدید پوست ناشی از اگزما و پسوریازیس استفاده میشود. یکی از مزایای کلیدی پماد الوکون، قابلیت تسکین سریع آن است. بسیاری از مصرف کنندگان گزارش دادهاند که پس از استفاده این پماد در مناطق آسیب دیده، خارش و ناراحتیهای پوستی آنها به شکلی سریع برطرف شده است. علاوه بر این، پماد Elocon در صورت تجویز پزشک، برای طولانی مدت نیز میتواند استفاده شود و هیچ گونه عوارض جدی را در نقاط مختلف بدن به خصوص نواحی حساس مانند صورت و اندام تناسلی، به وجود نمیآورد.
کالامین
از دیگر پمادهای محبوب برای درمان خارش و تحریک پوست، کالامین است. این دارو ترکیبی از اکسید روی و اکسید آهن است و سابقه طولانی مدتی در درمان بیماریهای پوستی مختلف از جمله نیش حشرات، پیچک سمی و آفتاب سوختگی دارد. هنگامی که پماد کالامین در ناحیه آسیب دیده استفاده شود، احساس خنکی خاصی را ایجاد میکند که به کاهش خارش و ناراحتی کمک خواهد کرد. این پماد همچنین یک سد محافظ روی پوست ایجاد میکند و با جلوگیری از تحریک بیشتر، باعث بهبودی سریع پوست میشود. توجه داشته باشید که پماد یا لوسیون کالامین تنها برای مشکلات خفیف پوستی میتواند مؤثر باشد و برای درمان بیماریهای قارچی یا بیماریهای عفونی پوست، تأثیر بسیار کمی دارد.
کروتامیتون
پماد کروتامیتون یک داروی موضعی رایج برای درمان بثورات پوستی است که جزو بهترین دارو برای خارش بدن نیز محسوب میشود. این پماد از ترکیباتی نظیر کروتامیتون به عنوان ماده فعال همراه با سایر مواد مانند گلیسیرین، پروپیلن گلیکول و آب تشکیل شده است و توانایی بالایی در درمان خارشهای پوستی مختلف ناشی از بیماری گال، اگزما و نیش حشرات دارد. کروتامیتون ماهیتی ملایم دارد و برخلاف پمادهای شیمیایی خشن، هیچگونه واکنش نامطلوبی را روی پوست ایجاد نمیکند.
فلوسینولون
پماد فلوسینولون را که در دسته داروهای کورتیکواستروئیدی نیز میتوان قرار داد، معمولاً برای بیماریهایی مانند اگزما، پسوریازیس، درماتیت و سایر واکنشهای آلرژیک که باعث خارش شدید میشوند تجویز میشود. این پماد زمانی که روی ناحیه آسیب دیده اعمال شود، با کاهش تولید مواد شیمیایی التهابی در پوست، به تسکین خارش، قرمزی و تورم کمک میکند. فلوسینولون همچنین تأثیر زیادی در ترمیم سلولهای آسیب دیده دارد و باعث تقویت بافت پوست میشود.
تریامسینولون
پماد یا لوسیون تریامسینولون از دیگر داروهای کورتیکواستروئیدی است که برای درمان بیماریهای پوستی مختلف به ویژه مواردی که باعث خارش و التهاب شدید میشوند، کاربرد دارد. ماده فعال پماد تریامسینولون، تریامسینولون استونید است که باعث کاهش تورم، قرمزی و خارش در ناحیه آسیب دیده میشود. بیشتر پمادهای حاوی تریامسینولون از ترکیبات دیگری نظیر وازلین، روغن معدنی و پروپیلن گلیکول نیز بهرهمند هستند که علاوه بر رطوبت رسانی و محافظت از پوست، جذب پماد را تسهیل میبخشند.
کرمهای مرطوب کننده موثر در درمان خارش
کرمهای نرم کننده و مرطوب کننده پوست را نمیتوان جزو بهترین دارو برای خارش بدن در نظر گرفت؛ با این حال اثرات آنها روی پوست که اغلب شامل کاهش خشکی و سوزش است، تأثیر زیادی روی کاهش خارش دارد. کرمهای مرطوب کننده با پر کردن سد رطوبتی طبیعی پوست، میتوانند پوست تحریک شده را تسکین دهند و خارش ایجاد شده را تا حد زیادی از بین ببرند. علاوه بر این، بسیاری از کرمهای مرطوب کننده حاوی موادی مانند سرامید، اسید هیالورونیک و گلیسیرین هستند که به ترمیم و تقویت سد محافظ پوست کمک میکنند. این مواد نه تنها باعث کاهش خارش در مدت زمان کوتاهی میشوند، بلکه از تشدید آن در آینده نیز جلوگیری میکنند.
کرمهای حاوی مواد مسدودکننده
از مؤثرترین انواع کرمهای مرطوب کننده برای درمان خارش پوست، محصولات حاوی عوامل انسدادی یا occlusive هستند که مانعی روی سطح پوست ایجاد میکنند و باعث جلوگیری از دهیدراته شدن پوست میشوند. مواد انسدادی رایج در این کرمها شامل وازلین، روغن معدنی، لانولین و سیلیکون هستند. این مواد با ایجاد یک لایه محافظ روی پوست، باعث تسکین و کاهش خارش میشوند و ناراحتیهای ایجاد شده را تا حد زیادی برطرف میکنند. علاوه بر این، مواد انسدادی میتوانند با از بین بردن لکههای زبر و بازگرداندن خاصیت ارتجاعی طبیعی، به بهبود ظاهر کلی پوست نیز کمک کنند.
کرمهای حاوی هومکتانتها
هومکتانتها موادی هستند که باعث جذب آب به پوست میشوند و پوست را کاملاً هیدراته نگه میدارند. هومکتانتهایی نظیر گلیسیرین، اسید هیالورونیک و اوره، جزو بهترین ترکیبات در این زمینه هستند که به دلیل توانایی بالا در جذب مولکولهای آب و بهبود سطح هیدراتاسیون، در بیشتر کرمهای مرطوب کننده استفاده میشوند. استفاده منظم از این مرطوب کنندهها در روتین پوستی علاوه بر اینکه باعث درمان خارش پوست میشود، بافت پوست را بهبود میبخشد و تعادل رطوبت به پوست را برمیگرداند.
کرمهای حاوی نرم کننده
نرم کنندهها معمولاً از موادی مانند روغن زیتون، روغن جوجوبا، روغن آووکادو، مومها و اسیدهای چرب ساخته میشوند و در صورت استفاده منظم میتوانند به عنوان بهترین دارو برای خارش بدن در نظر گرفته شوند. در صورتی که این دسته کرمهای مرطوب جزو روتین پوستی شما قرار بگیرند، با جبران رطوبت از دست رفته و بازگرداندن سد محافظتی طبیعی، پوست خشک و آسیب دیده را درمان میکنند و باعث تسکین خارش میشوند.
کاهش خارش پوست با داروهای گیاهی
داروهای گیاهی به عنوان کمخطرترین روشهای درمان خارش بدن معرفی میشوند که در طول قرنها مورد استفاده قرار گرفته اند. اثربخشی این مواد به شدت خارش پوست و علل ایجاد آن بستگی دارد؛ برای مثال خارش ناشی از عفونتهای پوستی را نمیتوان به طور مؤثر با روشهای گیاهی درمان کرد و در بهترین صورت ممکن است باعث کاهش شدت خارش شد. علاوه بر این، استفاده از مواد گیاهی با عنوان بهترین دارو برای خارش بدن که در بسیاری از فروشگاهها و عطاریها یافت میشود، ممکن است باعث واکنشهای آلرژیک یا تداخل با سایر داروها شود و روند درمان را طولانیتر کند. به همین دلیل توصیه میکنیم در صورت نیاز، حتماً با پزشکان متخصص در مورد نحوه استفاده از این مواد گیاهی مشورت نمایید.
آلوئه ورا
یکی از بهترین داروهای گیاهی که برای درمان خارش خفیف پوست استفاده میشود، آلوئه ورا است. این گیاه حاوی ترکیبات ضدالتهابی و مرطوب کننده قوی است که در صورت استفاده موضعی میتواند خارش ایجاد شده را تا حد زیادی تسکین دهد. احساس خنکی ایجاد شده پس از استفاده از آلوئه ورا روی پوست باعث کاهش میل به خاراندن ناحیه آسیب دیده نیز میشود و روند درمان را کاهش میدهد. علاوه بر این، آلوئه ورا میتواند به بهبود و بازسازی پوست نیز کمک کند و خارش مزمن را در صورت استفاده طولانی مدت، برطرف نماید.
روغن درخت چای
روغن درخت چای به دلیل بهرهمندی از ترکیباتی نظیر ترپینن-4-اول و آلفا-ترپینئول، به عنوان بهترین دارو گیاهی برای خارش بدن محسوب میشود. Terpinen-4-ol خواص ضد التهابی و ضد میکروبی فوقالعادهای دارد و باعث تسکین پوست، کاهش خارش و از بین بردن میکروبها و حتی انگلهای خارجی میشود. از سوی دیگر، آلفا ترپینئول به عنوان یک بیحسکننده خفیف عمل میکند و با بی حس کردن پایانههای عصبی، خارش را تا حد زیادی تسکین میدهد.
بابونه
بابونه را نیز میتوان به عنوان بهترین دارو برای خارش بدن در این زمینه معرفی کرد. یکی از ترکیبات کلیدی موجود در بابونه، بیزابولول است که از خواص ضد التهابی و ضد تحریکی برخوردار میباشد. شامازولن نیز از دیگر ترکیبات ضد التهابی موجود در این گیاه است که میتواند قرمزی و خارش پوست را کاهش دهد. علاوه بر این، گیاه بابونه به خاطر بهرهمندی از فلاونوئیدها، خواص ضدالتهابی فوقالعادهای نیز دارد و میتواند از پوست در برابر آسیبهای محیطی محافظت کند و باعث بهبودی سریعتر شود. ترکیبات فعال بابونه میتوانند بیماریهای مختلف پوستی مانند اگزما، پسوریازیس و نیش حشرات تسکین دهند و در عین حال، هیچ گونه عوارض نامطلوبی را به وجود نیاورند.
حمام جو دوسر
حمام جو دو سر روشی ایمن و مؤثر برای کاهش خارش و همچنین ارتقای سلامت پوست است که میتواند در روتین پوستی شما قرار گیرد. جو دو سر زمانی که با آب گرم مخلوط میشود، یک سد محافظتی روی پوست ایجاد میکند که میتواند به حفظ رطوبت و تسکین خارش کمک کند. برای تهیه حمام جو دوسر، کافی است یک فنجان جو دوسر ساده و بدون طعم را به صورت پودر ریز خرد کنید و آن را به وان یا جکوزی گرم خود اضافه نمایید. حداقل 15 تا 20 دقیقه در مخلوط تهیه شده قرار بگیرید و مطمئن شوید که جو دوسر را به آرامی روی نواحی آسیب دیده مالش دادهاید.
روشهای خانگی برای کاهش خارش پوست
در حالی که روشهای دارویی و گیاهی متنوعی برای درمان خارش پوست وجود دارد، بسیاری افراد اقداماتی مانند حمام آب سرد، کمپرس آب سرد و… را ترجیح میدهند. این روشها معمولاً اثربخشی موقت و خفیفی دارند و بیشتر برای کاهش خارش در شب و بهبود خواب استفاده میشوند؛ با این حال انجام آنها مزایای خاص خود را دارد و خالی از لطف نخواهد بود.
کمپرس آب سرد
استفاده از کمپرس آب سرد روی نواحی آسیب دیده پوست منجر به انقباض عروق خونی، بی حس کردن پایانههای عصبی و کاهش التهاب میشود و میتواند خارش ناشی از نیش حشرات، بثورات یا خشکی پوست را کاهش دهد.
مرطوب نگه داشتن پوست
از مؤثرترین روشها برای درمان خارش، مرطوب نگه داشتن پوست با روشهایی مانند مصرف مقدار مناسب آب در طول روز، پرهیز از دوش گرفتن یا حمام آب گرم و همچنین صابونها یا پاک کنندههای خشن است. در صورتی که به این موارد توجه داشته باشید، پوست به طور مناسب در طول روز رطوبت خود را حفظ میکند و خارش ایجاد شده ناشی از عوامل مختلف، کاهش پیدا خواهد کرد.
حمام آب سرد
در صورتی که قادر به استفاده از کمپرس آب سرد نیستید، میتوانید حمام آب سرد را برای کاهش خارش پوست امتحان کنید. حمام آب سرد با بی حس کردن پوست و انقباض رگهای خونی میتواند خارش ناشی از اگزما، کهیر یا نیش حشرات را فوراً تسکین دهد. با این حال اگر از شرایط پزشکی خاصی مانند بیماری رینود یا گردش خون ضعیف برخوردار هستید، قبل از انجام این روش با پزشک خود مشورتهای لازم را انجام دهید.
سخن پایانی
خارش پوست وضعیتی آزاردهنده است که میتواند بر اثر دلایل مختلفی مانند خشکی پوست، آلرژی، نیش حشرات و بیماریهای پوستی مانند اگزما یا پسوریازیس به وجود آید. اقدامات و روشهای مختلفی برای این مشکل وجود دارند که در این مقاله به بررسی مؤثرترین آنها پرداختیم. توجه داشته باشید که انتخاب بهترین دارو برای خارش بدن بستگی به نوع بیماری، شدت آن و همچنین شرایط بدنی و روانی بیمار دارد؛ به همین دلیل از مصرف خودسرانه هرگونه دارو خودداری نمایید و تنها با مشورت پزشک، اقدام به درمان خود کنید.
بدون دیدگاه