تفاوت‌ بین اگزما و قارچ چیست؟

اگزما و عفونت قارچی دو بیماری پوستی رایج هستند که علائمی مانند قرمزی، خارش و التهاب دارند، اما علل ایجاد و روش‌های درمان آن‌ها کاملاً متفاوت است. تشخیص اشتباه این دو بیماری می‌تواند باعث انتخاب درمان نادرست شود و روند بهبودی را به تأخیر بیندازد.

اگزما یک بیماری التهابی مزمن است که اغلب به دلایل ژنتیکی، آلرژی یا مشکلات سیستم ایمنی ایجاد می‌شود، در حالی که عفونت قارچی یک بیماری عفونی است که توسط قارچ‌های مختلف ایجاد شده و معمولاً در محیط‌های گرم و مرطوب رشد می‌کند. در این مقاله تفاوت‌های این دو بیماری، نحوه تشخیص و بهترین روش‌های درمان هر یک بررسی می‌شود.

تفاوت‌های اصلی بین اگزما و قارچ

علائم ظاهری و نحوه تشخیص

اگزما معمولاً با خشکی شدید پوست، قرمزی، خارش و پوسته‌پوسته شدن همراه است. در موارد شدید، ممکن است ترک‌های پوستی، زخم‌های باز و عفونت‌های ثانویه نیز ایجاد شود. این بیماری می‌تواند در هر نقطه از بدن ظاهر شود، اما بیشتر در دست‌ها، صورت، آرنج‌ها و پشت زانو دیده می‌شود.

عفونت قارچی، برخلاف اگزما، اغلب به شکل ضایعات دایره‌ای با لبه‌های قرمز و برجسته ظاهر می‌شود. این ضایعات ممکن است مرکز روشنی داشته باشند و معمولاً با خارش شدید و گاهی تاول همراه هستند. قارچ‌های پوستی بیشتر در نواحی مرطوب بدن مانند زیر بغل، کشاله ران، بین انگشتان پا و زیر سینه ایجاد می‌شوند.

علل و عوامل ایجادکننده

اگزما به‌طور عمده به دلایل ژنتیکی، آلرژی، خشکی پوست و مشکلات سیستم ایمنی ایجاد می‌شود. برخی محرک‌ها مانند صابون‌های قوی، مواد شوینده، استرس و تغییرات آب‌وهوا می‌توانند باعث تشدید علائم اگزما شوند.

عفونت‌های قارچی توسط قارچ‌های بیماری‌زا مانند درماتوفیت‌ها و کاندیدا ایجاد می‌شوند. این قارچ‌ها در محیط‌های گرم و مرطوب مانند استخرها، باشگاه‌ها، لباس‌های خیس و کفش‌های بسته رشد می‌کنند. تماس مستقیم با افراد آلوده یا استفاده از وسایل مشترک نیز می‌تواند عامل انتقال قارچ‌های پوستی باشد.

نحوه تشخیص اگزما و قارچ

تشخیص دقیق بین اگزما و عفونت قارچی برای انتخاب درمان مناسب بسیار مهم است. برخی از علائم ممکن است مشابه باشند، اما روش‌های تشخیصی متفاوتی برای این دو بیماری وجود دارد.

بررسی بالینی توسط پزشک اولین و مهم‌ترین گام در تشخیص است. پزشک با بررسی ظاهر ضایعات پوستی، محل انتشار و سابقه پزشکی بیمار می‌تواند سرنخ‌های مهمی برای تشخیص به دست آورد. اگزما معمولاً در افرادی که سابقه آلرژی یا مشکلات سیستم ایمنی دارند، دیده می‌شود، در حالی که عفونت قارچی بیشتر در افرادی که تعریق زیاد دارند یا در محیط‌های مرطوب زندگی می‌کنند، شایع است.

در برخی موارد، پزشک برای اطمینان بیشتر از تست‌های پوستی و نمونه‌برداری استفاده می‌کند. در آزمایش نمونه‌برداری، مقدار کمی از پوست آسیب‌دیده برداشته شده و زیر میکروسکوپ بررسی می‌شود. در صورت وجود قارچ، سلول‌های قارچی و اسپورهای آن در نمونه مشاهده خواهند شد. در مقابل، اگزما معمولاً با التهاب و آسیب به سد دفاعی پوست همراه است اما هیچ نشانه‌ای از عفونت قارچی ندارد.

روش‌های درمان اگزما و قارچ

درمان اگزما بر کاهش التهاب، حفظ رطوبت پوست و پیشگیری از محرک‌های خارجی تمرکز دارد. پزشکان معمولاً کرم‌های مرطوب‌کننده قوی، داروهای ضدالتهابی مانند کورتیکواستروئیدهای موضعی و در موارد شدیدتر، داروهای خوراکی سرکوب‌کننده سیستم ایمنی را تجویز می‌کنند. علاوه بر درمان دارویی، تغییر سبک زندگی، کاهش استرس و استفاده از صابون‌های ملایم نیز به کنترل علائم اگزما کمک می‌کند.

درمان عفونت قارچی به استفاده از داروهای ضدقارچ بستگی دارد. بسته به شدت عفونت، پزشک ممکن است کرم‌های ضدقارچ مانند کلوتریمازول یا تربینافین تجویز کند. در موارد شدیدتر، داروهای خوراکی ضدقارچ مانند فلوکونازول یا ایتراکونازول ممکن است لازم باشند. رعایت بهداشت فردی، خشک نگه داشتن نواحی مستعد عفونت و اجتناب از لباس‌های تنگ و مرطوب از جمله روش‌های پیشگیری و کنترل عفونت قارچی هستند.

سوالات متداول درباره تفاوت اگزما و قارچ

چگونه بفهمیم مشکل پوستی ما اگزما است یا قارچ؟
برای تشخیص دقیق، باید به نوع ضایعات پوستی و نحوه انتشار آن‌ها توجه شود. اگر ضایعات به شکل لکه‌های قرمز، خشک و پوسته‌پوسته باشند که در طول زمان کم و زیاد شوند، احتمال اگزما بیشتر است. در مقابل، اگر ضایعات به‌صورت دایره‌ای با لبه‌های برجسته و مرکز روشن ظاهر شوند و به‌مرور زمان گسترش پیدا کنند، احتمال عفونت قارچی بالاتر است. همچنین، مراجعه به پزشک و انجام تست‌های پوستی می‌تواند به تشخیص قطعی کمک کند.

آیا عفونت قارچی می‌تواند باعث اگزما شود؟
به‌طور مستقیم، عفونت قارچی علت ایجاد اگزما نیست، اما می‌تواند عامل محرکی برای تشدید علائم در افرادی باشد که به اگزما مبتلا هستند. گاهی اوقات، عفونت قارچی می‌تواند باعث التهاب و تحریک سیستم ایمنی شود و در نتیجه، اگزما در فرد تشدید شود. همچنین، برخی از درمان‌های اگزما، مانند استفاده طولانی‌مدت از کورتیکواستروئیدها، ممکن است پوست را مستعد عفونت قارچی کنند.

کدام یک سریع‌تر درمان می‌شود؟
عفونت قارچی معمولاً با استفاده از داروهای ضدقارچ در مدت چند هفته بهبود می‌یابد، اما اگزما یک بیماری مزمن است که ممکن است در طول زمان دوره‌های بهبودی و عود داشته باشد. کنترل اگزما نیاز به مراقبت مداوم از پوست و اجتناب از عوامل محرک دارد، در حالی که درمان قارچ با داروهای مناسب و رعایت بهداشت فردی معمولاً نتیجه سریع‌تری دارد.

جمع‌بندی و توصیه‌های نهایی

تشخیص تفاوت بین اگزما و عفونت قارچی اهمیت زیادی در انتخاب درمان مناسب دارد. اگزما یک بیماری التهابی غیرعفونی است که معمولاً به دلایل ژنتیکی، آلرژی یا مشکلات سیستم ایمنی ایجاد می‌شود، در حالی که عفونت قارچی ناشی از رشد بیش‌ازحد قارچ‌های بیماری‌زا در پوست است. روش‌های درمان این دو بیماری کاملاً متفاوت هستند، بنابراین مصرف خودسرانه دارو بدون تشخیص پزشک ممکن است مشکل را بدتر کند.

برای پیشگیری از اگزما، حفظ رطوبت پوست، اجتناب از مواد تحریک‌کننده و کنترل استرس توصیه می‌شود. برای جلوگیری از عفونت قارچی، رعایت بهداشت فردی، خشک نگه داشتن پوست و استفاده از لباس‌های نخی و گشاد ضروری است. در صورت مشاهده علائم غیرمعمول، مراجعه به پزشک بهترین راه برای اطمینان از تشخیص و درمان مناسب است.