همه‌گیری گال (Scabies) در مراکز سلامت پناهجویان در یونان

🧬 مقدمه‌ای بر بیماری گال

📌 تعریف بیماری و عامل ایجادکننده

گال (Scabies) یک بیماری پوستی واگیردار است که توسط انگل میکروسکوپی‌ای به نام Sarcoptes scabiei var. hominis ایجاد می‌شود. این انگل از نوع مایت‌ها (کنه‌ها) است و با نفوذ به لایه سطحی پوست، تونل‌هایی ایجاد می‌کند و در آن‌جا تخم‌گذاری می‌کند. ورود این انگل به پوست و پاسخ ایمنی بدن به آن، موجب خارش شدید و بثورات پوستی می‌شود. بیماری گال از طریق تماس نزدیک و طولانی‌مدت پوستی، مانند تماس میان اعضای خانواده یا افراد ساکن در محیط‌های پرجمعیت، انتقال می‌یابد. همچنین، وسایلی مانند رختخواب، لباس یا حوله آلوده نیز می‌توانند در انتقال بیماری نقش داشته باشند.

🔍 علائم بالینی و پیامدهای احتمالی

علائم گال معمولاً ۲ تا ۶ هفته پس از نخستین آلودگی ظاهر می‌شوند، هرچند در افراد آلوده‌ شده برای بار دوم، این علائم می‌توانند در عرض چند روز پدیدار شوند. مهم‌ترین علامت گال، خارش شدید به‌ویژه در شب‌هاست. ضایعات پوستی شامل تاول‌های کوچک، گره‌های قرمز و خطوط ریز تونلی‌شکل در پوست هستند که بیشتر در بین انگشتان، مچ‌ها، آرنج، زیربغل، ناحیه شکم، اطراف ناف و نواحی تناسلی دیده می‌شوند.

در صورت عدم درمان به‌موقع، گال می‌تواند به عفونت‌های باکتریایی ثانویه مانند زرد زخم (impetigo) منجر شود. این عفونت‌ها در برخی موارد ممکن است پیشرفت کرده و باعث ایجاد مشکلات جدی‌تری مانند آبسه، گلومرولونفریت (التهاب کلیه‌ها) و حتی سپسیس (عفونت خونی تهدیدکننده حیات) شوند. در افراد با سیستم ایمنی ضعیف، گال می‌تواند به شکل شدید و گسترده‌ای به نام گال دلمه‌دار (crusted scabies) ظاهر شود که به‌مراتب مسری‌تر و درمان‌پذیری سخت‌تری دارد.

🌍 گال: یک نگرانی جهانی در بهداشت عمومی

📊 آمار جهانی ابتلا

طبق آمار سازمان جهانی بهداشت (WHO)، بیماری گال سالانه بیش از ۲۰۰ میلیون نفر در سراسر جهان را مبتلا می‌کند. این بیماری در بسیاری از کشور‌های در حال توسعه به‌ویژه مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری بومی (endemic) محسوب می‌شود. گال یکی از مهم‌ترین بیماری‌های پوستی است که می‌تواند باعث مراجعات مکرر به مراکز درمانی، افزایش بار هزینه‌های بهداشتی، و کاهش کیفیت زندگی مبتلایان شود. به‌دلیل شیوع بالا و آثار اجتماعی و اقتصادی آن، سازمان جهانی بهداشت در سال ۲۰۱۷ گال را در فهرست بیماری‌های استوایی نادیده‌گرفته‌شده (Neglected Tropical Diseases) قرار داد.

🧭 جمعیت‌های در معرض خطر، از جمله پناهجویان

گال بیشتر در جمعیت‌هایی که در شرایط شلوغ، غیربهداشتی و با دسترسی محدود به مراقبت‌های درمانی زندگی می‌کنند، دیده می‌شود. از جمله این گروه‌ها می‌توان به کودکان، سالمندان، افراد بی‌خانمان، ساکنان آسایشگاه‌ها و زندان‌ها، و پناهجویان و مهاجران اشاره کرد. پناهجویان به‌ویژه در زمان عبور از مسیرهای طولانی و زندگی در کمپ‌های موقت یا پرجمعیت، بیشتر در معرض ابتلا و انتقال گال قرار دارند. عوامل زمینه‌ساز این وضعیت شامل کمبود امکانات بهداشتی، تماس‌های نزدیک و طولانی‌مدت، نبود دسترسی به دارو و مراقبت پزشکی مؤثر است.

همان‌طور که در مطالعات اپیدمیولوژیک از جمله مقاله مورد بررسی نیز آمده است، گال یکی از شایع‌ترین بیماری‌های واگیردار در مراکز نگهداری پناهجویان در کشورهایی مانند یونان است که نقش ورودی مهمی در مسیر مهاجرت به اروپا دارد. بررسی و کنترل این بیماری در این جمعیت‌ها، یک الزام مهم در بهداشت عمومی است.

🇬🇷 چرا یونان؟ بررسی موقعیت جغرافیایی و مهاجرتی

🚪 ورود پناهجویان به یونان طی سال‌های اخیر

یونان به‌دلیل موقعیت جغرافیایی خاص خود، دروازه‌ای مهم برای ورود پناهجویان به قاره اروپا محسوب می‌شود. از سال ۲۰۱۵ میلادی، با اوج‌گیری بحران‌های انسانی، جنگ‌ها و بی‌ثباتی‌های سیاسی در خاورمیانه، آسیای مرکزی و آفریقا، هزاران پناهجو مسیرهای دریایی و زمینی را طی کردند تا از طریق ترکیه وارد خاک یونان شوند.

طبق گزارش کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل (UNHCR)، از اوایل سال ۲۰۱۵ تا ژوئن ۲۰۲۱ بیش از ۱.۲ میلیون پناهجو از طریق مرزهای زمینی و دریایی وارد یونان شده‌اند. این مهاجران عمدتاً از کشورهای افغانستان، سوریه، عراق، و مناطق شمال و جنوب صحرای آفریقا می‌آیند و با عبور از دریای اژه، خود را به جزایر شرقی یونان مانند لسبوس، خیوس، ساموس و کوس می‌رسانند.

🏕 مراکز پذیرش و نگهداری پناهجویان

پس از ورود به خاک یونان، پناهجویان به مراکز پذیرش و نگهداری (Points of Care یا PoC) منتقل می‌شوند. این مراکز در دو دسته کلی تقسیم می‌شوند:

1. مراکز پذیرش و شناسایی (Reception and Identification Centers – RICs):
   در نزدیکی مرزهای زمینی و دریایی واقع شده‌اند و اولین نقطه تماس پناهجویان با نظام رسمی است. در این مراکز، فرآیند ثبت‌نام اولیه، بررسی وضعیت سلامت عمومی و غربالگری اولیه انجام می‌شود.
2. مراکز اقامت موقت (Facilities of Temporary Reception – FoTRs):
   این مراکز عمدتاً در سرزمین اصلی یونان واقع شده‌اند و پناهجویان تا تعیین وضعیت حقوقی خود (مانند دریافت اقامت یا انتقال به کشور دیگر) در آن‌ها اقامت می‌کنند.

تا سال ۲۰۲0، در مجموع ۳۹ واحد منطقه‌ای برای اسکان پناهجویان فعال بوده‌اند که شامل ۶ مرکز RIC و ۳۱ مرکز اقامت موقت در سراسر یونان بوده است.

🏥 نظام مراقبت بهداشتی یونان برای پناهجویان

🧩 نقش سازمان ملی سلامت عمومی (NPHO)

مسئولیت نظارت بر سلامت پناهجویان در یونان بر عهده سازمان ملی سلامت عمومی (NPHO) است. این سازمان وظیفه دارد استانداردهای بهداشتی را در مراکز پناهجویی برقرار نگه دارد و بیماری‌های واگیردار را به‌صورت منظم پایش و گزارش کند.

NPHO با همکاری وزارت مهاجرت و نهادهای غیردولتی (NGOs) مجموعه‌ای از اقدامات درمانی، غربالگری و پیشگیرانه را در این مراکز اجرایی می‌کند. برای بیماری‌هایی مانند گال، این سازمان پروتکل‌های دقیقی برای تشخیص، درمان فردی، پیشگیری محیطی و مدیریت شیوع دسته‌جمعی ارائه داده است.

🔬 فرآیند غربالگری، تشخیص و مراقبت در مراکز

پس از ورود پناهجویان و اسکان در PoC، فرایند مراقبت بهداشتی طبق دستورالعمل‌های NPHO آغاز می‌شود:

1. معاینه اولیه:
   تیم‌های پزشکی NPHO و نهادهای همکار، در بدو ورود وضعیت عمومی سلامت افراد را بررسی می‌کنند و افرادی که نیاز به مراقبت فوری دارند، به مراکز درمانی ارجاع می‌شوند.
2. غربالگری بیماری‌های عفونی:
   بیماری‌هایی مانند سل، گال، تب، اسهال، بثورات پوستی، و بیماری‌های منتقله از راه تماس، به‌طور خاص در فرآیند پایش روزانه مد نظر قرار می‌گیرند.
3. تشخیص گال:
   تشخیص بیماری گال در مراکز پناهجویی بر اساس معاینه بالینی پوست، شرح حال بیمار و تماس‌های نزدیک انجام می‌شود. به‌دلیل محدودیت منابع، تأیید آزمایشگاهی صورت نمی‌گیرد، اما روش‌های مورد استفاده، با معیارهای بین‌المللی هم‌راستا هستند.
4. درمان و مراقبت:
   بیماران مبتلا و اطرافیان نزدیک آن‌ها تحت درمان قرار می‌گیرند. درمان شامل استفاده از لوسیون بنزیل بنزوات برای بزرگسالان و ترکیب گوگرد در وازلین برای کودکان و زنان باردار است. همچنین اقدامات محیطی مانند تعویض لباس‌ها، شست‌وشوی ملحفه‌ها و ضدعفونی فضای خواب نیز جزو مراحل درمان در نظر گرفته می‌شود.

📊 روش‌شناسی مطالعه و منابع داده‌ها

🗂 نحوه جمع‌آوری اطلاعات

این مطالعه بر پایه‌ی داده‌های ثبت‌شده در سامانه نظارت اپیدمیولوژیک سازمان ملی سلامت عمومی یونان (NPHO) انجام شده است. اطلاعات مورد استفاده، از مراکز مراقبت از پناهجویان (PoC) در سراسر یونان، در بازه زمانی ژوئن ۲۰۱۶ تا ژوئیه ۲۰۲۰ جمع‌آوری شده‌اند.

پزشکان، پرستاران و سایر کادر درمانی مستقر در مراکز نگهداری پناهجویان و همچنین سازمان‌های غیردولتی که خدمات بهداشتی ارائه می‌دادند، موظف بودند به‌صورت روزانه گزارش‌هایی از تعداد مراجعان مبتلا به ۱۴ بیماری و سندرم عفونی، از جمله گال، را ثبت و ارسال کنند. این گزارش‌ها هر روز تحلیل و به‌صورت هفتگی در قالب گزارش‌های رسمی سازمان NPHO منتشر می‌شدند.

اطلاعات جمع‌آوری‌شده شامل تعداد کل مشاوره‌های پزشکی، تعداد موارد مشکوک به گال، و درصد ابتلا به گال نسبت به سایر بیماری‌ها بود. اما هیچ داده‌ای از جزئیات فردی بیماران، مانند سن، جنسیت، یا کشور مبدأ ثبت نمی‌شد.

⚠️ محدودیت‌های اطلاعاتی و جمعیتی

اگرچه این سامانه نظارتی اطلاعات بسیار باارزشی فراهم کرده، اما دارای چندین محدودیت مهم نیز بوده است:

• عدم ثبت اطلاعات جمعیتی: هیچ اطلاعاتی از سن، جنسیت یا ملیت مبتلایان در دسترس نیست.
• عدم آمار دقیق جمعیت پناهجویان در مراکز: جمعیت ساکن در هر مرکز به‌صورت رسمی ثبت نمی‌شد، بنابراین نرخ دقیق بروز بیماری قابل محاسبه نبود.
• فقدان داده‌های مربوط به درمان و پیامدهای بالینی: مانند عوارض ثانویه، میزان پاسخ به درمان، یا تعداد موارد بازگشت بیماری.
• عدم تأیید آزمایشگاهی موارد: تشخیص صرفاً بر اساس معاینه بالینی و علائم ظاهری انجام شده است، که ممکن است در برخی موارد با خطا همراه باشد.

با وجود این محدودیت‌ها، این مطالعه توانسته تصویری نسبتاً جامع از روند گسترش گال در جمعیت پناهجویان یونان ارائه دهد.

📈 وضعیت شیوع گال در مراکز پناهجویان (۲۰۱۶ تا ۲۰۲۰)

📅 روند تعداد مبتلایان در طول زمان

در مجموع طی دوره‌ی مطالعه، بیش از ۱ میلیون مشاوره پزشکی در مراکز پناهجویان ثبت شد که ۱۳۱۱۸ مورد آن مربوط به گال بود. این رقم، گال را پس از عفونت‌های تنفسی و گاستروانتریت بدون خون، به‌عنوان سومین بیماری عفونی شایع در این جمعیت معرفی می‌کند.

روند ابتلا به گال طی این چهار سال افزایشی بود. به‌ویژه از اکتبر ۲۰۱۹ تا پایان دوره‌ی مطالعه، افزایش قابل‌توجهی در تعداد مبتلایان مشاهده شد. در ژانویه ۲۰۲۰، اوج ابتلا با ثبت ۱۶۶۳ مورد گال (۵.۷٪ از کل مشاوره‌ها) گزارش شد که عمدتاً به دلیل یک شیوع گسترده در یکی از مراکز پناهجویان بود.

نتایج تحلیل آماری با استفاده از آزمون همبستگی اسپیرمن، رابطه‌ی قوی بین زمان و افزایش تعداد موارد گال را تأیید کرد (ضریب همبستگی ρ = 0.67).

🗺 شیوع‌های فصلی و منطقه‌ای

برخلاف برخی بیماری‌های فصلی، شیوع گال در جمعیت پناهجویان یونان الگوی فصلی مشخصی نداشت. با این حال، در برخی بازه‌های زمانی مانند تابستان ۲۰۱۶ و زمستان ۲۰۲۰، افزایش تعداد موارد گزارش شد.

در ژانویه ۲۰۲۰، یکی از مراکز پذیرش، به تنهایی ۸۰ درصد موارد گال کشور را گزارش کرد. علت این وضعیت، ورود گروه زیادی از پناهجویان تازه‌وارد بود که پیش از ورود به مرکز، علائم بالینی بیماری را نشان داده بودند.

همچنین، افزایش جمعیت در مراکز پناهجویی در پاییز و زمستان ۲۰۱۹، به‌دلیل افزایش ناگهانی ورود پناهجویان، احتمالاً یکی از دلایل اصلی افزایش شیوع گال در ماه‌های آغازین ۲۰۲۰ بوده است. به‌طور خاص، از سپتامبر تا دسامبر ۲۰۱۹، بیش از ۴۱ هزار پناهجو وارد یونان شدند، درحالی‌که این رقم در مدت مشابه سال‌های پیشین کمتر از نصف بود.

🦠 گال در میان دیگر بیماری‌های واگیردار

📊 مقایسه با عفونت‌های تنفسی و گوارشی

داده‌های به‌دست‌آمده از سامانه نظارت اپیدمیولوژیک سازمان ملی سلامت عمومی یونان (NPHO) نشان می‌دهد که بیماری گال در میان سه بیماری واگیردار اول گزارش‌شده در مراکز پناهجویان طی سال‌های ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۰ قرار داشته است.

بیشترین مراجعات پزشکی مربوط به موارد زیر بوده‌اند:

1. عفونت‌های تنفسی همراه با تب
2. گاستروانتریت (اسهال) بدون خون در مدفوع
3. گال (Scabies)

این در حالی است که بیماری‌هایی مانند سل، بثورات تب‌دار، یا مالاریا درصد بسیار کمتری از مراجعات را به خود اختصاص داده‌اند. نکته قابل توجه آن است که بر خلاف برخی بیماری‌های فصلی، شیوع گال در مراکز پناهجویی نسبتاً مداوم و بی‌وقفه گزارش شده است. این ویژگی، اهمیت کنترل و پیشگیری از گال را در این جمعیت دوچندان می‌کند.

📌 موقعیت گال به‌عنوان سومین بیماری شایع

طی ۴ سال مطالعه، ۱۳۱۱۸ مورد مشاوره پزشکی مربوط به گال ثبت شده است. این عدد به‌طور میانگین برابر با حدود ۶ درصد از کل مراجعات به مراکز بهداشت بوده و در برخی مقاطع، این رقم به بیش از ۵ درصد نیز رسیده است. در بازه‌های خاصی مانند ژانویه ۲۰۲۰ و می تا جولای ۲۰۲۰، گال حتی از دیگر بیماری‌های واگیردار پیشی گرفت و شایع‌ترین علت مراجعه به مراکز بهداشتی شد.

قرار گرفتن گال در رتبه سوم بیماری‌های گزارش‌شده، جایگاه آن را به‌عنوان یک اولویت بهداشت عمومی در جمعیت‌های آسیب‌پذیر، مانند پناهجویان، کاملاً مشخص می‌کند.

🔍 شیوع‌های خاص: بررسی نمونه‌ای از سال 2020

📈 علل افزایش شدید موارد

یکی از نقاط عطف مطالعه، شیوع چشمگیر گال در ژانویه ۲۰۲۰ بود. در این ماه، ۱۶۶۳ مورد گال (برابر با ۵.۷٪ از کل مراجعات) گزارش شد که بالاترین رقم ثبت‌شده در کل دوره مطالعه بود. تحلیل داده‌ها نشان می‌دهد که این افزایش ناگهانی، بیشتر به یک شیوع متمرکز در یک مرکز خاص مرتبط بوده است.

افزایش ورود پناهجویان به یونان در پایان سال ۲۰۱۹ نیز از دلایل اصلی این روند افزایشی محسوب می‌شود. طبق آمار کمیساریای عالی پناهندگان، در چهار ماه پایانی سال ۲۰۱۹ بیش از ۴۱ هزار نفر وارد یونان شدند، که فشار زیادی بر زیرساخت‌های بهداشتی و اقامتی وارد کرد. تراکم جمعیت، تماس‌های نزدیک و شرایط بهداشتی ضعیف، همگی شرایط ایده‌آلی برای انتقال سریع گال فراهم کردند.

🧭 تمرکز شیوع در یک مرکز خاص

تحقیقات نشان داد که بیش از ۸۰ درصد موارد گال در ژانویه ۲۰۲۰ تنها در یک مرکز پناهجویی خاص گزارش شده است. اکثر این مبتلایان، از جمله تازه‌واردانی بودند که پیش از رسیدن به مرکز، علائم گال را نشان داده بودند. این نشان می‌دهد که انتقال گال تنها محدود به فضای داخلی مراکز نبوده، بلکه افراد اغلب در مسیر مهاجرت یا در مراحل اولیه اقامت در کمپ‌ها، در معرض آلودگی قرار گرفته‌اند.

این شیوع گسترده، بار دیگر اهمیت غربالگری مؤثر در بدو ورود، درمان به‌موقع، و انجام اقدامات پیشگیرانه جمعی را برجسته می‌کند.

🛡 مداخلات بهداشتی برای کنترل بیماری

💊 درمان دارویی فردی و دسته‌جمعی

در مراکز نگهداری پناهجویان در یونان، تمام افراد مشکوک به گال و همچنین تماس‌های نزدیک آن‌ها تحت درمان قرار می‌گیرند. سازمان ملی سلامت عمومی یونان (NPHO) در این خصوص پروتکل‌های مشخصی برای درمان فردی تدوین کرده است.

• برای بزرگسالان و کودکان بزرگ‌تر:
  از لوسیون بنزیل بنزوات (Benzyl Benzoate) به‌صورت موضعی استفاده می‌شود.
• برای نوزادان، کودکان خردسال و زنان باردار:
  از ترکیب گوگرد رسوبی در وازلین (Precipitated Sulfur in Petrolatum) به‌عنوان گزینه‌ای ایمن استفاده می‌شود.

دوره درمان معمولاً شامل دو تا سه نوبت استفاده در فواصل چند روزه است، و پزشک معالج بر اساس وضعیت بیمار، نوع و شدت ضایعات و سابقه بیماری، دوز مناسب را تعیین می‌کند.

در برخی مواقع خاص، به‌ویژه در زمان وقوع شیوع گسترده، درمان دسته‌جمعی برای کنترل سریع‌تر انتقال بیماری اجرا شده است، اما این شیوه هنوز به‌صورت برنامه‌ریزی‌شده و سراسری در تمام مراکز اجرا نمی‌شود.

🧼 اقدامات پیشگیرانه محیطی و شخصی

کنترل بیماری گال تنها به درمان دارویی محدود نمی‌شود. NPHO توصیه‌هایی مشخص برای کنترل محیطی و شخصی نیز ارائه داده است که رعایت آن‌ها در جلوگیری از بازگشت یا گسترش بیماری بسیار حیاتی است:

• استفاده از لباس و ملحفه تمیز پس از شروع درمان، خصوصاً پس از حداقل دو بار استفاده از دارو؛
• شست‌وشوی لباس‌ها و ملحفه‌ها در دمای بالا (۶۰ درجه سانتی‌گراد به بالا) و خشک‌کردن کامل آن‌ها؛
• در صورت نبود امکان شست‌وشو، قرار دادن وسایل در کیسه دربسته به‌مدت حداقل ۷ روز برای از بین بردن انگل؛
• تمیز کردن کامل محل زندگی با مواد شوینده معمولی.
  (نکته: ضدعفونی با مواد شیمیایی قوی یا سم‌پاشی توصیه نمی‌شود.)

این مجموعه اقدامات، مکمل درمان دارویی است و بدون آن‌ها، احتمال بازگشت بیماری یا انتقال به دیگران بسیار بالاست.

🧪 نقش داروی ایورمکتین در کنترل گسترده

ایورمکتین (Ivermectin) دارویی خوراکی است که اثربخشی آن در درمان گال به‌ویژه در شرایط همه‌گیری بالا اثبات شده است. مطالعات در کشورهای مختلف، از جمله هلند، نشان داده‌اند که درمان دسته‌جمعی با ایورمکتین در کاهش موارد شدید، پیشگیری از عوارض و کاهش نرخ انتقال بسیار مؤثر بوده است.

در یونان، ایورمکتین به‌صورت محدود و در مواقع شیوع شدید مورد استفاده قرار گرفته، اما هنوز به‌عنوان یک استراتژی سراسری در مراکز پناهجویان اجرا نشده است. با توجه به افزایش مستمر موارد ابتلا و شرایط پرتراکم کمپ‌ها، اجرای برنامه‌های منظم درمان دسته‌جمعی با ایورمکتین می‌تواند گامی مهم در کاهش بار بیماری باشد.

📈 تحلیل آماری و روند اپیدمیولوژیک

🧮 استفاده از آزمون اسپیرمن

برای بررسی روند گسترش بیماری طی بازه ۴ ساله مطالعه، از آزمون همبستگی اسپیرمن (Spearman Correlation Test) استفاده شد. این آزمون آماری جهت ارزیابی رابطه بین دو متغیر رتبه‌ای یا غیرنرمال کاربرد دارد. در این مطالعه، متغیرها شامل زمان (بر حسب ماه) و تعداد موارد گزارش‌شده گال بودند.

📉 ارتباط بین زمان و افزایش موارد

نتایج آزمون اسپیرمن نشان داد که همبستگی قوی و مثبت بین زمان و افزایش موارد گال وجود دارد. ضریب همبستگی (ρ) برابر با ۰.۶۷ بود که به‌وضوح نشان‌دهنده افزایش قابل توجه موارد ابتلا در طول زمان است. حتی در صورت حذف پیک شدید ژانویه ۲۰۲۰ از داده‌ها، این رابطه همچنان معنادار و قوی (ρ = ۰.۶۵) باقی می‌ماند.

این یافته‌ها نشان می‌دهد که در نبود اقدامات گسترده کنترلی، بیماری گال در مراکز پناهجویی یونان به‌طور پیوسته در حال گسترش بوده است. این روند افزایشی می‌تواند زنگ خطری برای سیستم بهداشت عمومی کشور و نهادهای بین‌المللی باشد تا به‌دنبال مداخلات فوری، پایدار و مؤثرتر بروند.

🔍 عوامل مؤثر در گسترش بیماری

👥 ازدحام، گردش جمعیت، و مهاجرت فصلی

یکی از مهم‌ترین عوامل مؤثر در گسترش گال در مراکز پناهجویی یونان، شرایط شلوغ و پرتراکم زندگی در این مراکز است. کمپ‌های پناهجویی معمولاً با ظرفیت کامل یا حتی بیش از ظرفیت پذیرش فعالیت می‌کنند، به‌ویژه در زمان‌هایی که موج ورود مهاجران به کشور افزایش می‌یابد.

مهاجرت فصلی نیز بر این موضوع تأثیر دارد. همان‌طور که آمار کمیساریای عالی پناهندگان نشان می‌دهد، در بهار و تابستان ورودی‌های پناهجویان به یونان افزایش چشمگیری دارد و این به معنای افزایش سریع و ناگهانی جمعیت ساکن در مراکز است. این پدیده موجب افزایش تماس‌های نزدیک، کمبود فضای فیزیکی، و اختلال در اجرای برنامه‌های بهداشتی می‌شود که همگی شرایطی ایده‌آل برای شیوع بیماری‌هایی مثل گال فراهم می‌کنند.

همچنین، گردش سریع جمعیت، یعنی انتقال افراد بین مراکز مختلف یا ورود و خروج مکرر، احتمال انتقال بیماری به مراکز جدید و شعله‌ور شدن شیوع‌های جدید را افزایش می‌دهد.

🚫 دشواری در اعمال فاصله‌گذاری اجتماعی

اجرای دستورالعمل‌های بهداشت عمومی، به‌ویژه در شرایط همه‌گیری مانند گال یا کووید-۱۹، نیازمند فاصله‌گذاری اجتماعی، بهداشت فردی مناسب و فضای کافی برای قرنطینه و مراقبت‌های فردی است. اما در مراکز پناهجویان، تحقق این استانداردها عملاً دشوار است.

اغلب افراد در کمپ‌ها:

• در چادرها یا اتاق‌های مشترک با چند خانواده زندگی می‌کنند؛
• دسترسی محدودی به حمام‌های اختصاصی یا لباس‌شویی بهداشتی دارند؛
• امکان شست‌وشوی مکرر لباس‌ها و ملحفه‌ها ندارند؛
• از لحاظ روحی و اجتماعی در وضعیت شکننده‌ای قرار دارند که اجرای اقدامات پیشگیرانه را دشوار می‌سازد.

این موارد باعث می‌شود که زنجیره انتقال گال به‌راحتی ادامه پیدا کند، حتی پس از درمان اولیه.

⚠️ محدودیت‌های پژوهش و پیشنهادات آینده

🔍 نبود اطلاعات جمعیتی دقیق

یکی از مهم‌ترین نقاط ضعف داده‌های موجود، عدم ثبت مشخصات جمعیتی بیماران است. در اطلاعات منتشرشده از سوی NPHO، داده‌هایی مانند سن، جنسیت، کشور مبدأ، وضعیت جسمی یا سابقه بیماری‌های زمینه‌ای ثبت نشده‌اند. همین موضوع تحلیل دقیق‌تر الگوهای اپیدمیولوژیک و هدف‌گذاری اقدامات مداخله‌ای را دشوار می‌کند.

دانستن اینکه چه گروه‌هایی (مثلاً کودکان، نوجوانان، سالمندان یا زنان باردار) بیشتر در معرض ابتلا هستند، می‌تواند به طراحی برنامه‌های پیشگیرانه هدفمند کمک کند.

📋 نیاز به ثبت داده‌های درمانی و پیامدها

یکی دیگر از خلأهای مهم پژوهش، نبود اطلاعات مربوط به نوع درمان، میزان موفقیت درمان، عوارض ثانویه و نرخ بازگشت بیماری (reinfestation) است. بدون دانستن اینکه:

• چند درصد بیماران به درمان پاسخ داده‌اند؛
• چه افرادی دچار عفونت‌های باکتریایی ثانویه شده‌اند؛
• آیا بیماران دوباره به گال مبتلا شده‌اند یا خیر؛

نمی‌توان به درستی اثربخشی اقدامات درمانی و کنترلی را ارزیابی کرد. همچنین، ثبت اطلاعات در مورد مراکز با بیشترین شیوع، نوع محل اسکان، و شرایط زیستی نیز می‌تواند در بهینه‌سازی سیاست‌های بهداشتی آینده مؤثر باشد.

🧭 پیشنهاد سیاست‌های بهداشتی مؤثر

✅ اجرای غربالگری سازمان‌یافته در بدو ورود

یکی از راهکارهای مؤثر در کاهش انتقال گال، اجرای غربالگری بالینی سازمان‌یافته برای تمامی پناهجویان در لحظه ورود به مراکز است. این غربالگری باید شامل بررسی پوست، ثبت علائم مشکوک و ارزیابی تماس‌های نزدیک باشد. تشخیص زودهنگام به پیشگیری از شیوع در میان جمعیت آسیب‌پذیر کمک می‌کند.

💊 درمان پیشگیرانه جمعی برای جمعیت‌های پرخطر

با توجه به اثربخشی بالای داروی ایورمکتین در مطالعات بین‌المللی، پیشنهاد می‌شود در مراکزی با شیوع بالای گال (بیش از ۵٪) یا در زمان ورود گروه‌های بزرگ مهاجران، از درمان دسته‌جمعی خوراکی یا موضعی برای همه ساکنین و کارکنان استفاده شود. این راهکار در کشورهای دیگری مانند هلند موفقیت‌آمیز بوده و نرخ عود بیماری را به‌شدت کاهش داده است.

🧼 تقویت زیرساخت‌های بهداشتی

مراکز پذیرش باید به زیرساخت‌های پایه‌ای مانند حمام، رختشویی، سیستم توزیع لباس تمیز و مواد شوینده مجهز باشند. آموزش ساکنان درباره روش‌های پیشگیری، نحوه شستن لباس‌ها، و علائم اولیه بیماری نیز نقش بسزایی در کنترل دارد.

📋 توسعه سامانه ثبت اطلاعات اپیدمیولوژیک

سامانه نظارتی موجود باید گسترش یابد تا اطلاعات زیر نیز در آن ثبت شود:

• مشخصات جمعیتی بیماران (سن، جنسیت، کشور مبدأ)
• نوع درمان و پاسخ به آن
• اطلاعات مربوط به بازگشت بیماری یا عوارض
• داده‌های مربوط به تعداد کل ساکنان در هر مرکز

این اقدامات به تحلیل دقیق‌تر و تصمیم‌گیری مبتنی بر داده کمک می‌کند.

🧾 جمع‌بندی و نتیجه‌گیری

بیماری گال، اگرچه یک عارضه پوستی ساده به نظر می‌رسد، اما در شرایط خاص مانند مراکز نگهداری پناهجویان پرتراکم می‌تواند به یک بحران بهداشتی جدی تبدیل شود. داده‌های حاصل از سامانه نظارتی NPHO در یونان طی سال‌های ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۰ نشان داد که گال یکی از شایع‌ترین بیماری‌های عفونی در این جمعیت بوده و روندی افزایشی داشته است.

ازدحام، مهاجرت فصلی، ضعف زیرساخت‌ها و گردش بالای جمعیت از عوامل اصلی شیوع این بیماری هستند. در این میان، ابزارهای درمانی مؤثر مانند ایورمکتین، غربالگری زودهنگام، اقدامات بهداشتی محیطی و مدیریت متمرکز اطلاعات درمانی می‌توانند نقش مهمی در کاهش بار این بیماری ایفا کنند.

برای کنترل گال در جمعیت‌های آسیب‌پذیر، به‌ویژه پناهجویان، مداخله زودهنگام، سیاست‌گذاری فعال، و تأمین منابع کافی ضرورت دارد. گال نه‌تنها یک موضوع فردی، بلکه چالشی جمعی در حوزه سلامت عمومی است که نیازمند توجه فوری، سیاست‌گذاری علمی، و همکاری بین‌المللی است.