1. اگزما صورت چیست؟
اگزما صورت یکی از رایج‌ترین انواع التهاب‌های پوستی است که می‌تواند باعث قرمزی، خارش، خشکی و ترک‌خوردگی پوست شود. این عارضه در اثر واکنش بیش از حد سیستم ایمنی به عوامل تحریک‌کننده یا آلرژن‌های محیطی ایجاد می‌شود. در برخی موارد، اگزما صورت به صورت مزمن ظاهر شده و دوره‌های بهبودی و شعله‌ور شدن دارد. این بیماری در هر سنی ممکن است بروز کند، اما در نوزادان، کودکان و افرادی که پوست حساس‌تری دارند، شایع‌تر است.
تعریف اگزما صورت
اگزما صورت نوعی التهاب پوستی غیرعفونی است که موجب قرمزی، خشکی و خارش پوست در ناحیه صورت می‌شود. در برخی موارد، این التهاب ممکن است همراه با پوسته‌پوسته شدن، تاول‌های کوچک و حتی ترک‌های دردناک باشد. اگزما معمولاً مزمن است و می‌تواند به دلایل مختلفی مانند عوامل ژنتیکی، محیطی یا اختلال در عملکرد سد دفاعی پوست ایجاد شود.
تفاوت اگزما صورت با دیگر انواع اگزما
اگزما می‌تواند در هر قسمت از بدن ظاهر شود، اما اگزما صورت به دلیل حساسیت بالای پوست این ناحیه، نیاز به مراقبت‌های ویژه‌تری دارد. برخلاف اگزمای بدن، اگزما صورت به دلیل تماس بیشتر با عوامل خارجی مانند مواد آرایشی، آلودگی هوا، نور خورشید و تغییرات دمایی، ممکن است بیشتر تحت تأثیر عوامل محیطی قرار بگیرد. از طرفی، درمان اگزما صورت معمولاً به دلیل نازک‌تر بودن پوست این ناحیه، ملایم‌تر و با احتیاط بیشتری انجام می‌شود.
نقش سیستم ایمنی در ایجاد اگزما
اگزما یک بیماری مرتبط با اختلالات سیستم ایمنی است. در افراد مبتلا، سیستم ایمنی بیش از حد فعال شده و به عوامل بی‌ضرر محیطی مانند گردوغبار، صابون، عطر، یا تغییرات دمایی واکنش نشان می‌دهد. این واکنش بیش از حد باعث التهاب و ایجاد علائم اگزما مانند خارش، قرمزی و خشکی می‌شود. همچنین، در برخی افراد، نقص در عملکرد سد پوستی باعث افزایش نفوذ آلرژن‌ها و تحریک سیستم ایمنی می‌شود که این عامل نیز نقش مهمی در بروز اگزما دارد.
انواع اگزما صورت
اگزما صورت به چندین نوع تقسیم می‌شود که هر یک ویژگی‌ها، علائم و دلایل متفاوتی دارند. شناخت این انواع می‌تواند در تشخیص و درمان بهتر این بیماری کمک‌کننده باشد.
درماتیت آتوپیک
درماتیت آتوپیک شایع‌ترین نوع اگزما است که معمولاً در دوران کودکی ظاهر شده و ممکن است تا بزرگسالی ادامه یابد. این نوع اگزما به دلیل عوامل ژنتیکی ایجاد می‌شود و اغلب با بیماری‌هایی مانند آسم و آلرژی‌های فصلی همراه است. درماتیت آتوپیک معمولاً باعث خشکی شدید، خارش، قرمزی و التهاب پوست در نواحی مانند گونه‌ها، پیشانی و اطراف چشم‌ها می‌شود.
درماتیت تماسی (تحریکی و آلرژیک)
این نوع اگزما زمانی ایجاد می‌شود که پوست با یک ماده محرک یا آلرژن تماس پیدا کند. درماتیت تماسی به دو دسته تقسیم می‌شود:
- درماتیت تماسی تحریکی: ناشی از تماس پوست با مواد شیمیایی قوی مانند صابون‌های قلیایی، شوینده‌ها، الکل، یا مواد آرایشی است که به سد دفاعی پوست آسیب می‌زنند.
- درماتیت تماسی آلرژیک: زمانی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی بدن به ماده‌ای که در تماس با پوست قرار گرفته، واکنش نشان داده و باعث ایجاد التهاب، قرمزی و خارش شود. مواد حساسیت‌زا می‌توانند شامل عطرها، نیکل در زیورآلات، برخی از ترکیبات آرایشی و گرده‌های گیاهان باشند.
درماتیت سبورئیک
این نوع اگزما بیشتر در نواحی چرب پوست مانند پیشانی، اطراف بینی، ابروها و خط مو ظاهر می‌شود. درماتیت سبورئیک باعث ایجاد پوسته‌های زرد یا سفیدرنگ همراه با قرمزی و التهاب می‌شود. علت اصلی این نوع اگزما هنوز به طور کامل مشخص نیست، اما رشد بیش از حد قارچ مالاسزیا و افزایش تولید چربی در پوست از عوامل تأثیرگذار هستند. در نوزادان، این نوع اگزما به عنوان کلاه گهواره‌ای شناخته می‌شود.
اگزمای عددی
اگزمای عددی (Nummular eczema) نوعی اگزما با لکه‌های گرد و سکه‌ای شکل است که معمولاً در اثر خشکی شدید پوست و تحریک‌های محیطی ایجاد می‌شود. این نوع اگزما می‌تواند در قسمت‌های مختلف بدن ظاهر شود، اما زمانی که روی صورت ایجاد می‌شود، باعث لکه‌های قرمزرنگ و بسیار خارش‌دار می‌شود. استرس، هوای سرد و خشک و تماس با برخی مواد شیمیایی می‌توانند این نوع اگزما را تشدید کنند.
نورودرماتیت
نورودرماتیت نوعی اگزمای مزمن است که اغلب در نتیجه خاراندن مداوم پوست ایجاد می‌شود. در این نوع اگزما، خارش شدید در یک ناحیه خاص از پوست (مانند اطراف چشم‌ها، گردن یا خط فک) ایجاد شده و با خاراندن مداوم، وضعیت بدتر می‌شود. این عارضه معمولاً با استرس و اضطراب مرتبط است و می‌تواند چرخه‌ای از خارش و خاراندن را به وجود آورد که باعث ضخیم‌تر شدن و تیره‌تر شدن پوست در آن ناحیه می‌شود.
علت‌های اگزما صورت
اگزما صورت می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود که در برخی افراد ترکیبی از این عوامل باعث بروز علائم می‌شود. شناخت این علت‌ها می‌تواند به کنترل بهتر این بیماری کمک کند.
عوامل ژنتیکی (سابقه خانوادگی، نقص در سد پوستی)
یکی از مهم‌ترین علت‌های اگزما صورت، وراثت است. افرادی که در خانواده خود سابقه اگزما، آسم یا آلرژی دارند، بیشتر در معرض این بیماری قرار دارند. در این افراد، نقص در سد پوستی باعث کاهش توانایی پوست در حفظ رطوبت و محافظت در برابر محرک‌های محیطی می‌شود. این مسئله منجر به افزایش حساسیت پوست و واکنش‌های التهابی می‌شود.
محرک‌های محیطی (آلودگی هوا، دود سیگار، گرده گیاهان)
قرار گرفتن در معرض آلاینده‌های محیطی مانند دود سیگار، آلودگی هوا، گرده گیاهان و حتی مواد شیمیایی موجود در محصولات خانگی می‌تواند باعث تحریک پوست شود. این محرک‌ها سیستم ایمنی را تحریک کرده و باعث تشدید علائم اگزما صورت می‌شوند.
محصولات شیمیایی (مواد آرایشی، شوینده‌ها، عطرها، رنگ مو)
برخی از مواد آرایشی و بهداشتی حاوی ترکیبات شیمیایی تحریک‌کننده مانند الکل، پارابن، سولفات و رایحه‌های مصنوعی هستند که می‌توانند موجب شعله‌ور شدن اگزما شوند. شوینده‌های قوی و برخی رنگ‌های مو نیز ممکن است سد محافظتی پوست را ضعیف کرده و آن را مستعد التهاب کنند.
حساسیت غذایی (لبنیات، تخم‌مرغ، آجیل، گلوتن)
برخی از افراد مبتلا به اگزما صورت، به برخی مواد غذایی حساسیت دارند. لبنیات، تخم‌مرغ، آجیل و گلوتن از جمله غذاهایی هستند که می‌توانند باعث تشدید علائم شوند. ارتباط بین اگزما و تغذیه در برخی موارد کاملاً مشخص است و حذف این غذاها از رژیم غذایی ممکن است به کاهش علائم کمک کند.
استرس و اضطراب (تأثیر استرس بر سیستم ایمنی و التهاب پوستی)
استرس و اضطراب می‌توانند عملکرد سیستم ایمنی را تغییر داده و باعث افزایش التهاب در بدن شوند. بسیاری از افراد متوجه می‌شوند که علائم اگزمای صورتشان در دوره‌های پرتنش و پراسترس تشدید می‌شود. مدیریت استرس از طریق تمرینات تنفسی، مدیتیشن و ایجاد سبک زندگی آرام‌تر می‌تواند در کنترل علائم مفید باشد.
تغییرات آب‌وهوایی (هوای خشک و سرد، رطوبت کم)
فصل‌های سرد سال و کاهش رطوبت هوا یکی از مهم‌ترین عوامل تشدید اگزما صورت هستند. سرما و خشکی هوا باعث کاهش رطوبت پوست شده و موجب ترک‌خوردگی و خارش بیشتر می‌شود. در مقابل، گرمای بیش از حد و تعریق زیاد نیز می‌تواند محرک اگزما باشد. استفاده از مرطوب‌کننده‌های مناسب و دستگاه بخور می‌تواند به کاهش تأثیر این عامل کمک کند.
علائم اگزما صورت
اگزما صورت دارای علائم متنوعی است که شدت آن‌ها در افراد مختلف متفاوت است. برخی از افراد ممکن است فقط قرمزی و خشکی خفیف داشته باشند، در حالی که دیگران دچار علائم شدیدتری مانند التهاب، خارش شدید و زخم‌های پوستی شوند.
خارش شدید
خارش یکی از رایج‌ترین و آزاردهنده‌ترین علائم اگزما صورت است. خاراندن مداوم پوست می‌تواند به تحریک بیشتر، زخم شدن و حتی عفونت منجر شود.
قرمزی و التهاب پوست
اگزما باعث گشاد شدن رگ‌های خونی در ناحیه آسیب‌دیده می‌شود که نتیجه آن قرمزی و التهاب پوست است. این التهاب ممکن است به شکل لکه‌های قرمز یا بنفش (در پوست‌های تیره‌تر) ظاهر شود.
خشکی و پوسته‌پوسته شدن
افرادی که به اگزما مبتلا هستند، معمولاً سد پوستی ضعیفی دارند که باعث کاهش رطوبت پوست می‌شود. این مسئله منجر به خشکی، ترک‌خوردگی و پوسته‌پوسته شدن سطح پوست صورت می‌شود.
تاول‌های کوچک و ترشح مایع
در برخی موارد شدید، اگزما صورت می‌تواند باعث ایجاد تاول‌های ریز پر از مایع شود. این تاول‌ها ممکن است بترکند و مایع ترشح شده منجر به ایجاد پوسته‌های زردرنگ روی پوست شود. این وضعیت معمولاً در مواردی که عفونت باکتریایی ایجاد شده باشد، مشاهده می‌شود.
ایجاد زخم و ترک‌های پوستی
در صورت شدید شدن علائم و خاراندن بیش از حد، پوست ممکن است ترک بخورد و زخم‌های سطحی ایجاد شود. این زخم‌ها می‌توانند دردناک باشند و در برخی موارد به عفونت منجر شوند.
ورم پلک و تغییرات در بافت پوست اطراف چشم
اگزما صورت به ویژه زمانی که ناحیه اطراف چشم‌ها را درگیر کند، ممکن است باعث تورم پلک، قرمزی و حساسیت چشم‌ها شود. برخی افراد دچار تیرگی اطراف چشم یا ایجاد خطوط ریز زیر چشم می‌شوند که به دلیل التهاب مداوم پوست است.
آیا اگزما صورت مسری است؟
پاسخ علمی به این سوال
اگزما صورت یک بیماری پوستی غیرعفونی است و از فردی به فرد دیگر منتقل نمی‌شود. برخلاف بیماری‌های پوستی ویروسی، قارچی یا باکتریایی، اگزما به دلیل عملکرد غیرطبیعی سیستم ایمنی و عوامل ژنتیکی ایجاد می‌شود، نه یک عامل بیماری‌زا مانند ویروس یا باکتری. بنابراین، تماس مستقیم با فردی که اگزما دارد باعث انتقال آن به دیگران نمی‌شود.
تفاوت اگزما با بیماری‌های پوستی عفونی
برخی از بیماری‌های پوستی مانند زونا، تبخال، عفونت‌های قارچی (مانند درماتوفیتوز) و عفونت‌های باکتریایی می‌توانند مسری باشند، اما اگزما چنین نیست. تفاوت‌های اصلی بین اگزما و بیماری‌های عفونی پوستی شامل موارد زیر است:
- علت ایجاد: اگزما ناشی از واکنش غیرطبیعی سیستم ایمنی است، در حالی که بیماری‌های عفونی توسط ویروس‌ها، باکتری‌ها یا قارچ‌ها ایجاد می‌شوند.
- نحوه انتقال: بیماری‌های عفونی از طریق تماس مستقیم، قطرات تنفسی یا سطوح آلوده منتقل می‌شوند، اما اگزما چنین خاصیتی ندارد.
- ظاهر ضایعات پوستی: اگزما معمولاً به شکل قرمزی، التهاب، پوسته‌پوسته شدن و خارش ظاهر می‌شود، در حالی که بیماری‌های عفونی ممکن است تاول‌های پر از مایع، زخم‌های چرکی یا تغییرات پوستی ناگهانی همراه با تب ایجاد کنند.
- واکنش به درمان: اگزما نیاز به درمان‌های ضدالتهابی و مرطوب‌کننده دارد، اما بیماری‌های عفونی معمولاً با داروهای ضدویروسی، آنتی‌بیوتیک یا ضدقارچ درمان می‌شوند.
با این حال، اگر فردی که اگزما دارد به دلیل خاراندن بیش از حد دچار زخم‌های باز شود، ممکن است عفونت‌های باکتریایی ثانویه ایجاد شود. در این حالت، ناحیه درگیر می‌تواند مستعد عفونت و در برخی موارد مسری باشد، اما خود اگزما قابل انتقال نیست.
روش‌های تشخیص اگزما صورت
تشخیص اگزما صورت معمولاً بر اساس بررسی‌های بالینی انجام می‌شود، اما در برخی موارد، آزمایش‌های تکمیلی برای شناسایی محرک‌های خاص یا رد سایر بیماری‌های پوستی لازم است.
بررسی بالینی توسط متخصص پوست
اولین و مهم‌ترین روش تشخیص اگزما صورت، معاینه بالینی توسط متخصص پوست است. پزشک با بررسی موارد زیر می‌تواند تشخیص اولیه را انجام دهد:
- محل ضایعات پوستی (گونه‌ها، پلک‌ها، اطراف دهان و چانه)
- الگوی التهاب و قرمزی
- شدت خارش و خشکی پوست
- سابقه خانوادگی اگزما، آسم یا آلرژی
در بسیاری از موارد، تشخیص اگزما تنها بر اساس این علائم انجام می‌شود و نیازی به آزمایش‌های بیشتر نیست.
آزمایش‌های آلرژی
برای افرادی که احتمال دارد اگزمای آن‌ها ناشی از آلرژی باشد، پزشک ممکن است آزمایش‌های آلرژی را توصیه کند. این آزمایش‌ها شامل موارد زیر است:
- تست پَچ (Patch Test): برای تشخیص آلرژن‌های تماسی مانند مواد آرایشی، شوینده‌ها و فلزات مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این روش، نمونه‌ای از مواد مشکوک به پشت بیمار چسبانده شده و واکنش پوستی در ۴۸ تا ۷۲ ساعت بعد بررسی می‌شود.
- آزمایش خون IgE: این آزمایش سطح آنتی‌بادی‌های مرتبط با واکنش‌های آلرژیک را اندازه‌گیری می‌کند و می‌تواند به شناسایی آلرژی‌های غذایی یا محیطی کمک کند.
- تست آلرژی پوستی (Skin Prick Test): در این روش، مقادیر کمی از آلرژن‌های رایج روی پوست فرد قرار گرفته و واکنش بدن ارزیابی می‌شود.
نمونه‌برداری پوستی در موارد خاص
در شرایطی که پزشک به تشخیص اگزما شک داشته باشد یا بخواهد سایر بیماری‌های پوستی مانند پسوریازیس، لوپوس، عفونت‌های قارچی یا بیماری‌های خودایمنی را رد کند، ممکن است بیوپسی (نمونه‌برداری پوستی) انجام دهد. در این روش، مقدار کمی از بافت پوست برای بررسی‌های میکروسکوپی و آزمایشگاهی برداشته می‌شود.
چه زمانی نیاز به آزمایش‌های بیشتر است؟
- زمانی که درمان‌های معمول اگزما مؤثر نباشند.
- زمانی که علائم ناگهانی و شدید ظاهر شوند.
- زمانی که پزشک احتمال دهد که مشکل پوستی بیمار ناشی از یک بیماری زمینه‌ای دیگر است.
درمان‌های قطعی و موثر برای اگزما صورت
درمان اگزما صورت به نوع، شدت و علت آن بستگی دارد. در برخی افراد، رعایت یک روتین مراقبتی ساده می‌تواند علائم را کنترل کند، در حالی که در موارد شدیدتر، نیاز به درمان‌های دارویی و حتی روش‌های تخصصی‌تری مانند نوردرمانی وجود دارد.
درمان‌های خانگی و مراقبتی
- استفاده از مرطوب‌کننده‌های مخصوص
استفاده منظم از مرطوب‌کننده‌های مناسب یکی از مهم‌ترین راه‌های کنترل اگزما صورت است. مرطوب‌کننده‌هایی که حاوی هیالورونیک اسید، سرامید و شی‌باتر هستند، به حفظ رطوبت و ترمیم سد دفاعی پوست کمک می‌کنند. این ترکیبات باعث کاهش خشکی، التهاب و تحریک پوستی می‌شوند. - حمام با آب ولرم و پرهیز از آب داغ
شستشوی صورت با آب داغ می‌تواند چربی طبیعی پوست را از بین ببرد و باعث خشکی و تشدید اگزما شود. بهتر است از آب ولرم برای شستن صورت استفاده کنید و مدت زمان حمام را به کمتر از 10 دقیقه محدود کنید. - استفاده از کمپرس سرد برای کاهش خارش و التهاب
خارش یکی از آزاردهنده‌ترین علائم اگزما است و خاراندن آن می‌تواند منجر به ایجاد زخم و عفونت شود. کمپرس سرد می‌تواند به کاهش التهاب، خارش و قرمزی کمک کند. کافی است یک پارچه نرم را در آب سرد فرو ببرید، آب اضافی آن را بگیرید و روی ناحیه موردنظر قرار دهید. - دوری از محرک‌های محیطی و آلرژن‌ها
شناسایی و حذف محرک‌هایی که باعث شعله‌ور شدن اگزما می‌شوند، نقش مهمی در کنترل بیماری دارد. از تماس با عطرها، مواد شوینده قوی، گردوغبار، موی حیوانات و هوای آلوده پرهیز کنید. استفاده از محصولات بدون عطر و مواد حساسیت‌زا توصیه می‌شود.
درمان‌های دارویی
در مواردی که اگزما شدیدتر است یا روش‌های خانگی کافی نیستند، پزشک ممکن است داروهای زیر را تجویز کند:
- کورتیکواستروئیدهای موضعی (ضعیف و متوسط) – (هیدروکورتیزون، بتامتازون)
این داروها با کاهش التهاب، قرمزی و خارش، علائم اگزما را کنترل می‌کنند. هیدروکورتیزون برای موارد خفیف تا متوسط استفاده می‌شود، در حالی که بتامتازون قوی‌تر بوده و برای موارد شدیدتر توصیه می‌شود. نکته مهم: مصرف طولانی‌مدت استروئیدها می‌تواند نازک شدن پوست و سایر عوارض را به همراه داشته باشد، بنابراین باید طبق تجویز پزشک مصرف شوند. - آنتی‌هیستامین‌ها برای کاهش خارش
آنتی‌هیستامین‌ها مانند لوراتادین، فکسوفنادین و ستیریزین می‌توانند به کاهش خارش ناشی از واکنش‌های آلرژیک کمک کنند. برخی از این داروها خواب‌آور هستند و برای کنترل خارش شبانه مناسب‌اند. - مهارکننده‌های کلسینورین (تاکرولیموس، پیمکرولیموس)
این داروهای ضدالتهابی، سیستم ایمنی را تنظیم کرده و به کاهش التهاب ناشی از اگزما کمک می‌کنند. برخلاف کورتیکواستروئیدها، این داروها باعث نازک شدن پوست نمی‌شوند و برای استفاده طولانی‌مدت ایمن‌تر هستند. - آنتی‌بیوتیک‌ها (در صورت وجود عفونت)
اگر اگزما به دلیل خاراندن مداوم دچار زخم و عفونت شده باشد، پزشک ممکن است آنتی‌بیوتیک‌های موضعی یا خوراکی مانند موسپیروسین یا سفالکسین را تجویز کند. - داروهای بیولوژیک و سیستمیک (در موارد شدید)
برای افرادی که به درمان‌های معمول پاسخ نمی‌دهند، داروهای بیولوژیک مانند دوپیلوماب (Dupilumab) تجویز می‌شود که به تنظیم سیستم ایمنی کمک می‌کند. همچنین در برخی موارد، داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی مانند متوترکسات و سیکلوسپورین نیز ممکن است تجویز شوند.
نوردرمانی (فتوتراپی)
نحوه عملکرد:
در نوردرمانی، از نور ماوراءبنفش (UV) برای کاهش التهاب، خارش و سرعت رشد سلول‌های پوستی استفاده می‌شود. این روش به افرادی که به درمان‌های موضعی پاسخ نمی‌دهند، کمک می‌کند.
مزایا:
- کاهش التهاب و خارش
- بهبود وضعیت سد پوستی
- کاهش نیاز به داروهای استروئیدی
معایب:
- خطر آسیب به پوست در صورت استفاده طولانی‌مدت
- افزایش خطر پیری زودرس پوست
- نیاز به جلسات درمانی مکرر
رژیم غذایی مناسب برای کنترل اگزما صورت
تغذیه نقش مهمی در کنترل التهاب و جلوگیری از تشدید علائم اگزما دارد. برخی مواد غذایی می‌توانند التهاب را کاهش دهند، در حالی که برخی دیگر می‌توانند محرک اگزما باشند.
مواد غذایی مفید
- ماهی‌های چرب (ماهی سالمون، تن، ساردین) – سرشار از اسیدهای چرب امگا 3 که خاصیت ضدالتهابی دارند.
- روغن زیتون و روغن نارگیل – کمک به حفظ رطوبت و ترمیم پوست.
- سبزیجات برگ‌دار (اسفناج، کلم پیچ، کرفس) – سرشار از آنتی‌اکسیدان‌ها برای کاهش التهاب.
- بادام، گردو و تخمه آفتابگردان – حاوی ویتامین E و چربی‌های سالم برای تقویت سد دفاعی پوست.
- مواد غذایی پروبیوتیک‌دار (ماست پروبیوتیک، کفیر، کیمچی) – کمک به تقویت سیستم ایمنی و کاهش واکنش‌های التهابی.
مواد غذایی مضر
- لبنیات – برخی افراد مبتلا به اگزما به لاکتوز یا پروتئین‌های شیر حساسیت دارند.
- گلوتن – در برخی از بیماران، حذف گلوتن از رژیم غذایی باعث بهبود علائم اگزما شده است.
- قندهای فرآوری‌شده – قندهای مصنوعی و تصفیه‌شده می‌توانند التهاب را افزایش دهند.
- غذاهای سرخ‌کرده – چربی‌های اشباع‌شده و ترانس می‌توانند واکنش‌های التهابی را تشدید کنند.
نکات مهم برای پیشگیری از اگزما صورت
پیشگیری از اگزما صورت به شناسایی و اجتناب از محرک‌های احتمالی بستگی دارد. با رعایت برخی نکات مراقبتی و تغییر در سبک زندگی، می‌توان از بروز یا تشدید این بیماری پوستی جلوگیری کرد.
انتخاب محصولات مراقبتی مناسب (ضدحساسیت، فاقد عطر و مواد تحریک‌کننده)
یکی از مهم‌ترین اقدامات برای جلوگیری از اگزما، استفاده از محصولات مراقبتی مناسب است. توصیه می‌شود:
- از کرم‌ها و لوسیون‌های فاقد عطر و مواد شیمیایی قوی استفاده کنید.
- پاک‌کننده‌های ملایم و غیرصابونی را جایگزین شوینده‌های قلیایی کنید.
- از محصولات حاوی سرامید، هیالورونیک اسید و روغن‌های طبیعی برای حفظ رطوبت پوست استفاده کنید.
کاهش استرس و اضطراب (مدیتیشن، یوگا، ورزش)
استرس و اضطراب می‌توانند عامل تحریک و تشدید اگزما باشند. روش‌های کاهش استرس شامل:
- مدیتیشن و تمرینات تنفسی برای کاهش تنش روانی
- یوگا و پیاده‌روی روزانه برای آرامش بیشتر بدن
- تنظیم خواب و ایجاد برنامه روزانه منظم برای جلوگیری از افزایش استرس
استفاده از دستگاه بخور در هوای خشک
هوای خشک می‌تواند پوست را تحریک کرده و باعث خشکی و خارش شود. برای جلوگیری از این مشکل:
- در فصل زمستان یا در مناطق خشک، از دستگاه بخور برای حفظ رطوبت محیط استفاده کنید.
- آب کافی بنوشید تا از داخل بدن نیز پوست خود را مرطوب نگه دارید.
- از مرطوب‌کننده‌های قوی‌تر در فصل‌های سرد و خشک استفاده کنید.
استفاده از لباس‌های نخی و اجتناب از پارچه‌های تحریک‌کننده
برخی پارچه‌ها، مانند پشم یا پلی‌استر، ممکن است باعث تحریک و خارش پوست شوند. برای کاهش این اثرات:
- لباس‌های نخی و پنبه‌ای نرم را انتخاب کنید.
- از شوینده‌های بدون مواد شیمیایی قوی برای شستن لباس‌ها استفاده کنید.
- از پوشیدن لباس‌های تنگ که باعث اصطکاک با پوست می‌شوند، خودداری کنید.
سوالات متداول کاربران درباره اگزما صورت
آیا اگزما صورت خودبه‌خود درمان می‌شود؟
اگزما یک بیماری مزمن است و معمولاً بدون درمان خاص، خودبه‌خود از بین نمی‌رود. با این حال، در برخی افراد، ممکن است علائم پس از مدتی کاهش یابد یا به‌طور دوره‌ای ظاهر شود. رعایت مراقبت‌های پوستی و پرهیز از محرک‌ها می‌تواند به کاهش و کنترل علائم کمک کند.
آیا آرایش کردن برای افراد مبتلا به اگزما صورت مجاز است؟
بله، اما باید از محصولات هیپوآلرژنیک، بدون عطر و فاقد الکل استفاده کرد. همچنین، پاک کردن آرایش با شوینده‌های ملایم و استفاده از مرطوب‌کننده قبل از آرایش، به کاهش تحریک پوست کمک می‌کند.
چرا اگزما در برخی افراد فقط در زمستان بدتر می‌شود؟
هوای سرد و خشک باعث کاهش رطوبت پوست شده و سد دفاعی آن را ضعیف می‌کند. همچنین، استفاده از بخاری و آب داغ در زمستان، پوست را خشک‌تر کرده و علائم اگزما را تشدید می‌کند. برای جلوگیری از این مشکل، از دستگاه بخور، کرم‌های مرطوب‌کننده قوی و لباس‌های مناسب استفاده کنید.
آیا درمان گیاهی برای اگزما صورت موثر است؟
برخی از درمان‌های گیاهی مانند آلوئه‌ورا، روغن نارگیل، روغن بادام و چای بابونه می‌توانند به کاهش التهاب و خارش کمک کنند. با این حال، برخی گیاهان ممکن است برای بعضی از افراد حساسیت‌زا باشند، بنابراین بهتر است قبل از استفاده، روی یک بخش کوچک از پوست تست شوند.
بهترین کرم‌ها برای درمان اگزما صورت کدامند؟
- کرم‌های حاوی سرامید (مانند CeraVe، Eucerin) برای حفظ رطوبت
- کرم‌های حاوی هیدروکورتیزون (برای کاهش التهاب و خارش)
- کرم‌های بدون عطر و مواد شیمیایی که پوست را تحریک نمی‌کنند
- کرم‌های حاوی روغن‌های طبیعی مانند شی‌باتر و روغن جوجوبا برای ترمیم پوست
آیا لیزر درمانی برای اگزما صورت توصیه می‌شود؟
لیزر درمانی ممکن است در برخی موارد برای کاهش التهاب و کنترل اگزما استفاده شود، اما این روش معمولاً برای موارد شدید یا مقاوم توصیه می‌شود. قبل از انجام لیزر درمانی، باید با متخصص پوست مشورت کرد.
نتیجه‌گیری
اگزما صورت یک بیماری شایع اما قابل‌کنترل است. با رعایت مراقبت‌های پوستی، پرهیز از عوامل تحریک‌کننده، و استفاده از درمان‌های مناسب، می‌توان علائم این بیماری را کاهش داد و کیفیت زندگی را بهبود بخشید. اگر علائم شدید و مداوم دارید، بهتر است به متخصص پوست مراجعه کنید.
بدون دیدگاه